GRUFFYDD ap RHYDDERCH ap IESTYN (bu farw 1055), brenin

Pan feddiannwyd y Deheubarth gan Gruffydd ap Llywelyn yn 1044, rhoddwyd ynni newydd i wrthwynebiad y De; gan arweiniad Gruffydd ap Rhydderch; felly adenillodd ei hannibyniaeth yn 1045. Rhoddodd Gruffydd i'w wlad fabwysiedig lywodraeth rymus a nodweddwyd gan wrthwynebiad i'r Daniaid. I raddau gellir priodoli ei hawl i ymyrryd yn helyntion Deheubarth i'r ffaith i'w dad lwyddo i gipio'r awdurdod yno rhwng 1023 a 33. Yn ychwanegol yr oedd Gruffydd eisoes yn frenin ym Morgannwg - ar Wynllwg mae'n debyg - a bu gan ei ddisgynyddion fesur o awdurdod yno hyd 1270.

Awdur

• Yr Athro Thomas Jones Pierce, (1905 - 1964)

Ffynonellau

• J. E. Lloyd, A History of Wales from the Earliest Times to the Edwardian Conquest (London 1911), ii, 361-4, table 771
• Trafodion Anrhydeddus Gymdeithas y Cymmrodorion, 1899-1900, et seq.

Darllen Pellach

• Erthygl Wicipedia: Gruffydd ap Rhydderch

Dolenni Ychwanegol

• Wikidata: Q2454709

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/