BURGESS, THOMAS (1756 - 1837), esgob

Ganwyd 18 Tachwedd 1756 yn Odiham, Hants., ac addysgwyd yno ac yn ysgol Winchester. Yn 1775 daeth yn ysgolor o Goleg Corpus Christi, Rhydychen, a graddio B.A. Rhagfyr 1778. Cymerodd ei M.A. yn 1782 a'i ethol yn gymrawd o'i goleg yn 1783. Cafodd urddau diacon ac offeiriad gan yr esgob Cornwall o Winchester yn 1784, a dyrchafwyd ef yn brebendari yn eglwys gadeiriol Durham yn 1794, gan ddal bywoliaeth Winston yn yr un esgobaeth.

Ym Mehefin 1803 penodwyd ef yn esgob Tyddewi, a dechreuodd ar unwaith ddiwygio pethau yn yr esgobaeth. Trwyddedodd bedair ysgol y byddai'n barod i ordeinio disgyblion ohonynt ar ôl cwrs o saith mlynedd; sefydlodd gymdeithas er hyrwyddo gwybodaeth Gristnogol ac undeb eglwysig, a mynd ati i gasglu cronfa er adeiladu coleg yng Nghymru i hyfforddi dynion ar gyfer urddau sanctaidd. Llwyddodd yn nodedig yn yr ymgyrch hon, ac yn 1822 gosododd garreg sylfaen Coleg Dewi Sant yn Llanbedr-Pont-Steffan. Cymerodd hefyd ddiddordeb mawr yn y bywyd Cymreig a rhoddi ei nawdd i ymdrechion yr 'offeiriaid llengar' ac i eisteddfod Caerfyrddin yn 1819.

Yn 1825 ymadawodd i esgobaeth Salisbury, a bu farw yno 19 Chwefror 1837.

Awdur

• Thomas Iorwerth Ellis, (1899 - 1970)

Ffynonellau

• Oxford Dictionary of National Biography
• Harford, The Life of Thomas Burgess, D. D. late Bishop of Salisbury (1840)

Darllen Pellach

• Erthygl Wicipedia: Thomas Burgess

Delweddau

• James Thomson, T. St. David's
• Thomas Woolnoth, William Owen, The Rt. Revd. Thomas Burgess D.D. Lord Bishop of Salisbury
• Esgob Ty Ddewi

Dolenni Ychwanegol

• VIAF: 10082142
• Wikidata: Q2422789

Dyddiad cyhoeddi: 1953

Hawlfraint Erthygl: http://rightsstatements.org/page/InC/1.0/